ÇEVRE ve DOĞAL AFETLER

ÇEVRE ve DOĞAL AFETLER

Bu yazımızda Çevre ve Doğal Afetler konu anlatımını hazırladık. Çevre ve Doğal Afetler konusu ile ilgili KPSS ve TYT Sınavında her yıl ortalama 1 soru gelmektedir.

1.KİRLİLİKLER

Kirlilikler 3’e ayrılır.

1.a) Toprak Kirliliği

Toprak kirliliğinin oluşma nedenleri;

** Aşırı sulama yapmak

** Zirai ilaç kullanmak

** Katı atık bırakımı

** Gübre kullanımı

1.b) Su Kirliliği

** Su kirliliği nedenleri;

** Evsel atıkların doğrudan suya karışması.

** Tarımsal atıkların, gübre ilaçların suya karışması.

** Endüstrileşme, kentleşme ve turizm nedeni ile suya atıkların bırakılması.

** Göl, akarsu, körfez kirliliği gibi çeşitleri vardır.

** Kirli Göller; Van, Beyşehir, Manyas, Sapanca İznik gölleri kirlidir.

** En kirli akarsu; Ergene iken en temiz akarsu; Zap Suyu’dur.

** Kirli Körfezler; İzmit, Gemlik, İskenderun Körfezleri kirlidir.

** Saros Körfezi kendi kendini temizleyebildiği için en temiz körfez olma özelliği taşır.

1.c) Hava Kirliliği

** Hava Kirliliğinin nedenleri;

** Fosil yakıt kullanımı.

** Sanayi tesislerinden çıkan yoğun karbon salınımı.

** Araçlardan çıkan karbon.

** Orman yangınları sonucu açığa çıkan karbonlar..

** Hava kirliliği 2’ye ayrılır.

** Kömürden oluşan hava kirliliğine “Londra Tipi” hava kirliliği denir.

** Sanayi + trafik olan yerlerde görülen kirliliğe Los Angeles Tipi hava kirliliği denir.

** Los Angeles Tipi Hava kirliliği zaman zaman İstanbul ve İzmit arasında görülebilir.

UYARI !!!!!

İzmit’te Londra ve Los Angeles Tipi hava kirliliği görülür.

UYARI !!!!!

Hava, su ve toprak kirliliği en fazla endüstrinin geliştiği yerlerde görülür.

2.DEPREMLER

** Depremler 3’e ayrılır.

** Tektonik, volkanik ve göçme-çökme depremler.

2.a) Tektonik Depremler

** Fay hatlarına bağlıdır.

** Şiddetli depremlerdir.

** Yıkıcı etkisi vardır.

** Sinop **Tuz Gölü- Mersin arası ** Yıldız Dağları – Ergene ** Doğu Karadeniz Kıyıları ** Batı Karadeniz ** Güneydoğu Anadolu’nun güneyi riski düşük olan bölgelerdir.

2.b) Volkanik Depremler

** Volkanik patlamalar sonucu magmanın oluşturduğu basınçtan dolayı meydana gelen depremlerdir.

** Ülkemizde aktif volkanik dağ bulunmadığı için bu deprem görülmez.

2.c) Göçme-Çökme Depremler

** Karstik bölgelerde görülür genellikle.

** Riski düşüktür.

** Ülkemizde daha çok Akdeniz Bölgesinde görülür.

UYARI !!!!!

Fay hatları jeotermal kaynakları ve depremlerin dağılışını etkiler.

UYARI !!!!!

Türkiye, tektonik depremler bakımından aktif bir yerdedir. Kara parçalarının hareketi sonucu fay hatlarında kaymalar ve yeni kırılmalar oluşur buda şiddetli depremlere yol açar.

3. EROZYON

** Toprağın üst yüzeyinde bulunan verimli kısmının süpürülmesine erozyon denir.

Erozyonu hızlandıran nedenler;

** Doğal bitki örtüsünün tahrip edilmesi.

** Çok eğimli arazilerde tarım yapılması 

** Otlakların aşırı kullanımı ve tahrip olması

** Anız yakıması

** Kuraklık

** Tarlanın eğim yönünde sürülmesi

** Ani yağışlar, sel ve taşkınlar

Erozyonun Şiddetli Olmasının Etkileri

** Tarım alanlarının daralması

** Otlakların azalması

** Toprağın verimli kısmının kaybı

** Doğal dengenin bozulması

** Çoraklaşma, çölleşme

** Bitki ve hayvan türlerinin azalması

Erozyon için alınması gereken önlemler nelerdir?

** Ağaçlandırma çalışmaları yapılmalı, artırılmalo

** Nadas uygulamaları azaltılmalı

** Eğimi çok olan arazilere taraçalandırma yapılmalı

** Tarlalar eğim yönüne değil, eğime dik şekilde sürülmelidir.

** Anız yakılması önlenmeli

** Halkımız bilinçlendirilmeli

** Ormanlarda hayvan otlatılmasına son verilmeli

** Meralar korunmalıdır.

UYARI !!!!!

Erozyon önlenebilirdir.

Akarsuların bulanık akmasının sebebi erozyondur.

İnsan eliyle gerçekleşen erozyona hızlandırılmış erozyon denir.

4. HEYELAN

** Heyelan önlenemez.

** Eğimin fazla olduğu yerlerde toprağın, taşın, tabakaların yerçekimi etkisi ile aşağıya doğru kaymasına heyelan denir.

Heyelanı artıran nedenler;

** Eğimin fazla olması

** Yağışın fazla olması

** Killi toprakların ve kayaların bulunması

** Yerçekimi etkisi

** Anakayanın killi olması heyelanı artıran en önemli nedendir.

UYARI !!!!!

Eğim ve yağışların fazla olduğu, killi yapıya sahip yerlere yerleşim alanları yapılmamalıdır.

5.TAŞKIN

** Yağışın bol, eğimin az olduğu yerlerde görülür.

** Ağaçlandırma yapılarak, 

** Akarsu yatakları ıslah edilerek

** Erken uyarılar yapılarak taşkın önlenebilir.

UYARI !!!!!

Ülkemizde depremden sonra en çok can ve mal kaybına neden olan doğal afettir.

6.ÇIĞ

** Önlenebilir.

** Üst üste yığılan karların eğim boyunca hareket etmesidir.

** Kış ve bahar aylarında görülür.

Çığ olmasının nedenleri ;

** Arazinin eğiminin fazla olması

** Yer çekimi

** Sıcaklıkların ani artışı ve ılık rüzgarların çıkması

** Kar örtüsünün üzerine yağmur yağması

** Sesler, titreşimler, depremler, kış turizmi, fön rüzgarları da çığa sebep olur.

7. TSUNAMİ

** Deprem sırasında denizlerde oluşan dev dalgalara denir.

** Büyük yıkıma sebep olur.

8. KURAKLIK

** Buharlaşmanın yağıştan fazla olmasından kaynaklanan durumdur.

** En kurak yer GDA, En az kurak yer Doğu Karadenizdir.

Kuraklık sonucunda;

** Tarımsal ve hayvansal üretim azalır.

** Hidroelektrik üretim azalır.

** Yeraltı suyu azalır.

** Erozyon artar.

** Salgın hastalıklar artar.

9.DON OLAYI

** Sıcaklığın 0 derece altına inmesi ile yaşanan olaydır.

** Tarıma zarar verir.

** En çok Akdeniz Bölgesinde tarıma zarar verir.

10.ORMAN YANGINI

** Akdeniz ve Ege Bölgelerinde risk fazladır.