İDARE HUKUKU
Bu yazımızda İdare Hukuku konu anlatımını hazırladık. İdare Hukuk konusu ile ilgili KPSS sınavında her yıl ortalama olarak 3 soru gelmektedir. Dolayısıyla Anayasa kısmında İdare Hukuku konusu oldukça önemli bir konudur. İdare Hukuku ile ilgili test sorularını da çözmenizi tavsiye ederiz.
İdari Hukukun Özellikleri
-Kamu hukuku dalıdır.
-Genç bir hukuk dalıdır.
-Dinamik bir hukuk dalıdır.
-Dağınıktır. Tedvin edilmemiştir.
-İçtihat hukukudur.
-Statü hukukudur.
-Uyuşmazlıklar idari yargılarda çözümlenir.
İdari Fonksiyon
-Kişilerin gündelik gereksinimini karşılamasıdır. Amacı kamu yararıdır.
-İdarenin üstün yetki ve ayrıcalıklarına dayanır.
-İdari işlemler ya da eylemler yapar.
-Re’sen (kendiliğinden) harekete geçer.
-Sürekli bir devlet fonksiyonudur.
-Tüm bireyleri kapsar.
İdare Hukukunun Kaynakları
-Anayasa
-Kanun – KHK – M.A.A
-Yönetmelik
-Bilimsel Görüşler
-Yargısal Kararlar
-Cumhurbaşkanı Kararnamesi .
UYARI !!!!!
*** Örf – Adet Hukuku İdare Hukukunun kaynağı değildir.
Türkiye Cumhuriyeti İdaresinin Görevleri
-Milli Güvenliği sağlamak
-Kolluk faaliyetleri
-Kamu hizmetleri sunmak
-Planlama faaliyetleri
-Özendirme ve teşvik faaliyetleri
-İç düzen (öz yönetim) faaliyetleri (Kamuya yönelik olmayan tek faaliyet)
Kamu Hizmetleri Özellikleri
-Süreklilik (Devamlılık)
-Değişkenlik
-Nesnellik (Gerçeklik)
-Kamu Hizmetleri bedelsizdir.
Kolluk Faaliyetleri
-Kamu düzeninin korunması, bozulan kamu düzeninin yeniden yoluna sokulması için yürütülen faaliyetlere denir.
-Adli Kolluk
-İdari Kolluk
Kamu Düzeni Ögeleri
*** Güvenlik
*** Genel Ahlak
*** Genel Sağlık
*** Esenlik ve Dirlik
Adli Kolluk
-Mevcut kamu düzeni bozulduktan sonra harekete geçer.
-Bastırıcıdır.
-Delilleri araştırır.
-Adli yargıdadır.
İdari Kolluk
-Mevcut düzeni korumak amaçtır.
-Önleyicidir.
-İdari yargıdadır.
Genel İdari Kolluk Makamları
-İçişleri Bakanı
-Vali
-Kaymakam
-Personel —> polis , jandarma, bekçi
UYARI !!!!!
*** Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı İçişlerine bağlandı.
İdare Hukukuna İlişkin İlke ve Esaslar
-İdarenin kanuniliği ilkesi
-Merkezden yönetim ilkesi
-Yerinden yönetim ilkesi
-İdarenin bütünlüğü ilkesi
-Yetki genişliği ilkesi
-Kamu tüzel kişiliği ilkesi
-Kamu hizmeti görevlileri
Türkiye Cumhuriyeti İdari Teşkilat Yapısı
-Merkezden Yönetim ve Yerinden Yönetim olmak üzere 2’ye ayrılır.
Merkezden Yönetim
a) Başkent Teşkilatı
-Hizmetin çıkış noktasıdır.
-Hizmetler belirlenir.
b) Taşra Teşkilatı
-Hizmetleri tüm il ve ilçelere ulaştırır.
Merkezden Yönetim ;
-Demokratik ilkelere uygun değildir.
-Bürokrasi ve kırtasiye işlerini artırır.
-Harcamalar ve mali denetim kolaydır.
-Güçlü bir devlet yönetimi sağlar.
-Hizmetler tek tiptir.
Yerinden Yönetim
a) Yerel Yerinden Yönetim
-Yöresel ihtiyaçları karşılamak için oluşturulan yapı (Belediye, köy vb.)
b) Hizmet Yerinden Yönetim
-Belirli alanlarda uzmanlaşarak hizmet verenlerdir.
Yerel Yerinden Yönetim;
-Demokratik ilkeler uygundur.
-Bürokrasi ve kırtasiye işlerini azaltır.
-Harcamalar ve mali denetim zordur.
-Ülke bütünlüğünün bölünmesi tehlikesi yaratır.
-Partizanca uygulamalara yol açar.
-Tek tip değildir.
Taşra Teşkilatı
-Atama ile gelirler.
-Ayrı bir bütçesi yoktur.
-Kamu tüzel kişilikleri yoktur.
-Yönetmelik çıkaramazlar.
-Denetlemesi hiyerarşiye göredir.
Yerel Yerinden Yönetimler
-Seçimle gelirler. (Yerel Seçimler 5 yılda bir yapılır. )
-Ayrı bir bütçeleri vardır.
-Kamu tüzel kişilikleri vardır.
-Yönetmelik çıkarabilirler.
-İdari vesayetle denetlenirler.
Başkent Teşkilatı
-Cumhurbaşkanlığı
-Bakanlıklar
Başkente Yardımcı Kuruluşlar
-MGK
-Sayıştay
-Danıştay
-Ekonomik ve Sosyal Konsey
Taşra Teşkilatı
İl Genel İdaresi
-Vali
-İl İdare Kurulu
-İl İdare Şube Başkanı
-Atama ile göreve gelirler.
-Kamu Tüzel Kişilikleri yoktur.
-Yönetmelik çıkaramazlar.
-Ayrı bir bütçesi yoktur.
Vali;
-Yetki genişliğine sahiptir.
-Amaç merkezden yönetimin sakıncalarını azaltmaktır.
-İstisnai memurdur.
-Müşterek kararnamesi ile atanır.
-Vali, devletin, hükümetin, tek tek tüm bakanlıkların temsilcisidir.
İlçe İdaresi
-Kaymakam
-İlçe İdare Kurulu
-İlçe İdare Şube Başkanlığı
Kaymakam;
-Yetki genişliği yoktur.
-Hükümetin ve tek tek tüm bakanlıkların temsilcisidir.
-Müşterek kararnamesi ile atanır.
YERİNDEN YÖNETİMLER
Yerel Yerinden Yönetimler
İl Özel İdaresi
-Vali
-İl Genel Meclisi
-İl Daimi Encümeni
Belediye
-Belediye Başkanı
-Belediye Meclisi
-Belediye Encümeni
*** Belediye kurulması için en az 5 bin nüfus gereklidir.
*** Belediye Başkanını geçici olarak görevden uzaklaştıran ” İç işleri Bakanlığıdır”
*** Belediye Başkanının görevine “Danıştay” son verir.
Müşterek Kararname ile kurulur.
Büyükşehir Belediyesi
-750.000 kişi ile kurulur.
-Kanunla kurulur.
Köy
-Muhtar
-İhtiyar Heyeti
-Köy Derneği
*** 150 – 2000 kişi ile kurulur.
*** İdare kararla kurulur.
*** Köyün hiyerarşik amiri ” Muhtar”dır.
** İhtiyar Heyeti’nin doğal üyeleri ; *İmam ve *Öğretmen’dir.
Hizmet Yerinden Yönetim
-İktisadi Kamu Kurumları
-İdari Kamu Kurumları
-Sosyal Kamu Kurumları
-Bilimsel Kamu Kurumları
-Kamu Kurumları Niteliğindeki Meslek Kuruluşları
Kamu Tüzel Kişileri
-TRT
-Üniversiteler
-Belediyeler
-İl Özel İdaresi
-Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek Kuruluşları
-Atatürk Dil ve Tarih Kurumu
-Köy
-Merkezi İdare Teşkilatı
İdarenin Bütünlüğünü Sağlayan İlkeler
Hiyerarşi
-Hukuka uygunluk
-Yapılan işlem yerinde mi? değil mi? vardır.
İdari Vesayet
-Hukuka uygunluk.
-Yerindelik denetimi yoktur.
İdarenin Mal Edinme Yöntemleri
-Kamulaştırma (İstimlak)
-İstimal
-Geçici İşgal
1.Kamulaştırma (İstimlak)
-Özel mülkiyette bulunan taşınmaz mallara (arsa,arazi) kamu yararına el konulmasına denir.
-Bedel peşin ödenir.
-Taksitlendirme de yapılabilir.
-Taksitlendirme süresi 5 yılı geçemez.
-Eğer kamulaştırılan taşınmaza 5 yıl içinde hiç bir işlem yapılmazsa, kamulaştıran yerler geri alınabilir.
-Küçük çiftçinin işlediği toprak kamulaştırılıyorsa bedel peşin ödenir, taksitlendirme yapılamaz.
İstimal
-Özel mülkiyette bulunan taşınabilir mallara el konulmasıdır.
-Olağanüstü bir durumda uygulanır.
Geçici İşgal
-Bayındırlık hizmetinin görülmesi esnasında idarenin arazileri, malları geçici olarak kiralaması, işgal etmesidir.
Devletleştirme
-Özel mülkiyette bulunan bir işletmeye bir girişime teşebbüste bulunulmasıdır.
KAMU GÖREVLİLERİ
1- Sözleşmeli Personel
-Belli bir meslek bilgisi ve uzmanlık gerektiren alanlardadır.
2-Geçici Personel
-1 yıldan az ya da mevsimlik çalışırlar.
3- İşçi
-Hizmet akdine bağlı kalarak çalışan gruptur.
4- Memur
657 sayılı Devlet memurları kanununa tabidir.
İdarenin asli ve sürekli hizmetleri için gerekli olan personeldir.
Şartları ;
*** T.C vatandaşı olmak
*** 18 yaşını doldurmuş olmak
*** En az ortaokul mezunu olmalıdır.
*** Askerlikle ilişiği bulunmaması
*** Görev yapmaya engel sağlık problemi olmaması
*** Güvenlik soruşturmasında geçmiş olmak
*** Taksirli suçlar hariç ağır hapis veya 1 yıldan fazla hapis cezası almamış olmak.
UYARI!!!!!
**Aday memurluk en az 1 yıl, en çok 2 yıldır.
**İstifa eden memur 6 ay geri dönemez.
**Aday memur iken, memurluğu sona eren kişi 3 yıl memur olamaz.
Göreve Başlama
-Yaşadığın bir ile atanmışsan ertesi gün görevine başlamalısın.
-Yaşadığın il dışında bir ile atanmışsan 15 gün içinde görevine başlamalısın.
UYARI !!!!!
Vaktinde görevine başlamayan memur müstafi (Çekilmiş) sayılır ve 1 yıl memur olamaz.
Memurların Yükümlülükleri
-Anayasa ve kanunlara saygılı olmalı.
-Hiyerarşik üstüne itaat etmeli.
-Kıyafet yükümlülüğüne uymalı.
-Hizmeti kesintisiz ve kişisel olarak yerine getirmeli.
-Mal bildirimi yapılmalı. (5 yılda bir)
-Resmi belge, araç ve gereçleri iade etmeli.
DİKKAT !!!!
Kanunsuz Emir; Üst, ast’a kanuna uymayan emir verdiğinde, ast bunu üste bildirmeli. Buna rağmen üst emri yazılı bildirirse, ast bunu yapar ama ast bildirdiği için sorumlu değildir.
Memurların Yasakları
-Siyasi faaliyette bulunamaz.
-Siyasi partiye üye olamaz.
-Ticaret ve sanatla uğraşamaz.
-Taraflı davranamaz.
-Hediye ve çıkar sağlayamaz.
-Grev yasaktır.
-Ayrıldığı kuruma karşı görev alma yasağı.
-Gizli bilgileri ifşa etmeyecek.
Memurluk Mesleğinin İlkeleri
1-Sınıflandırma
-14 hizmet sınıfı vardır.
2-Liyakat
-Memurluk mesleğini yetenek esasına dayandırır.
-Tarafsızlık sağlar.
3-Kariyer
-Memurun bulunduğu kademeden üst kademeye çıkması, yükselmesi.
Disiplin Cezaları
1-Uyarma
-Memura davranışlarında dikkatli olmasını yazı ile bildirmesine uyarma denir.
-2010 yılında yargı yolu açılmıştır.
2-Kınama
-Memurun davranışlarında kusurlu olduğunun yazı ile bildirilmesine denir.
-2010 yılında yargı yolu açılmıştır.
3-Aylıktan kesme
-Memurun göreve gitmemesi, geç gidip erken çıkması durumunda uygulanabilecek işlem.
4-Memuriyetten çıkarma (İhraç)
-Siyasi partiye üye olmak,
-1 yılda toplam 20 gün mazeretsiz işe gelmeme durumunda memuriyetten çıkarılabilir.
Memuriyeti Sona Erdiren Haller .
-Ölüm -İstifa
-Emekli olma -Müstafi Sayılma
-Bağdaşmayan görev
